Prof. Adnan Çakıroğlu'nun kısa
özgeçmişi
Sayın Prof. Adnan Çakıroğlu, ülkemizin yetiştirdiği ender bilim adamı, mühendis ve eğitmenlerinden birisidir.
1920 yılında İstanbul'da doğan Prof. Adnan Çakıroğlu, İstanbul Erkek Lisesini bitirdikten sonra, o zamanki adı Yüksek Mühendis Mektebi olan İstanbul Teknik Üniversitesine girmiş ve 1944 yılında İnşaat Yüksek Mühendisi olarak mezun olmuştur. Mezun olduğu yıldan itibaren kesintisiz olarak yarım asırı aşan bir süreyi kapsayan aktif eğitimcilik yaşamında yaklaşık olarak on bin öğrenci yetiştirmiş, ülkemizde ve yurtdışındaki çeşitli üniversitelerde görev yapmakta olan bilim adamlarının yetişmesine de doğrudan veya dolaylı olarak önemli katkılarda bulunmuştur. Bu süre içinde yayınlanmış olan 10 adet kitap, Türkçe veya çeşitli dillerde yayınlanmış 62 adet ulusal veya uluslararası bilimsel makale ile ülkemizdeki yapı mühendisliği biliminin gelişmesinde çok önemli bir rol üstlenmiştir.
Üstün yeteneklerinin yanında özverili çalışmalarının doğal sonucu olarak, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu tarafından verilen ilk Bilim Ödülüne layık görülen Prof. Adnan Çakıroğlu, aynı kurum tarafından verilen Bilim ve Hizmet Ödüllerini birlikte alan ilk bilim adamıdır.
Prof. Adnan Çakıroğlu seçkin bilimsel niteliklerinin yanında özverili, sevecen ve mütevazı kişiliği ile tüm İTÜ mezunlarının sevgi ve saygı duyduğu bir meslektaşı, ağabeyi ve hocası olmuştur.
Prof. Adnan Çakıroğlu 5 Temmuz 2001 tarihinde İstanbul'da vefat etmiştir.
Curriculum vitae of Prof. Adnan
Çakıroğlu
Prof. Adnan Çakıroğlu was one of the most distinguished scientists of Turkey. He was also a greatly prominent engineer and educator.
He was born in Istanbul on 1920. After graduating from the Lycee of Istanbul, he attained to the Higher Engineering School (presently, Istanbul Technical University, ITU) in Istanbul and graduated as a civil engineer MSc on 1944. After his graduation, he joined the academic staff of ITU and educated some 10,000 students during his active academic life which lasted over half a century. He also assisted in training of both national and international scientists in miscellaneous universities of the world directly or indirectly.
He
undertook a very important role of developing the structural engineering in
Turkey by publishing 10 books and 62 national and international scientific
papers.
He was
the first scientist receiving the both scientific and distinguished service
awards of Scientific and Technical Research Council of Turkey due to his
excellent capability and dedicated efforts.
Prof.
Adnan Çakıroğlu has become a respected colleague and professor of whole ITU
alumni due to his modest, affectionate and altruistic character and eminent
scientific qualifications.
He passed away in Istanbul on July 5, 2001.
(I) Eğitim, bilimsel görevler ve ödüller
1920 : İstanbul'da doğdu.
1938 : İstanbul lisesinden mezun oldu.
1944 : Yüksek Mühendis Mektebinden (şimdiki adı İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ) yüksek mühendis olarak mezun oldu.
1945-1948 : İTÜ Yapı Statiği Kürsüsünde asistan oldu.
1948-1949 : Askerlik görevi
1949-1952 : Paris, Centre Experimental de Recherches et d'Etudes du Bâtiment et des Travaux Publics-Laboratoires du Bâtiment et des Travaux Publics, misafir araştırıcı olarak çalıştı.
1952-1962 : İTÜ Yapı Statiği Kürsüsünde Doçent ünvanını alarak görev yaptı.
1962-1987 : İTÜ Yapı Statiği Kürsüsünde Profesör oldu, kürsü başkanı olarak görev yaptı.
1969 : TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü aldı.
1987-2001 : İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsünde yüksek lisans derslerini verdi.
1990 : TÜBİTAK Hizmet Ödülünü aldı.
2001 : 5 Temmuzda İstanbul'da vefat etti.
(II) İdari görevler
İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisinin yayın kurulu
İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisinin genel yayın yönetmeni
Savunma Bakanlığının bilimsel danışma kurulu üyeliği
TÜBİTAK mühendislik grubu üyeliği.
Deprem Mühendisliği Türk Milli Komitesi'nin kurucu üyelerinden biri ve üyesi
Türk Ulusal Teorik ve Uygulamalı Mekanik Komitesi'nin kurucu üyelerinden biri ve üyesi
(III) Publications
Books
1- "Hiperstatik Sistemlerin Hesap Metodları" (Analysis Methods of Statically
Indeterminate Systems) in Turkish, Istanbul Teknik
Üniversitesi Kütüphanesi, four editions from 1959 to 1984,
Istanbul.
2- "Yapı Statiği, Cilt I’’ (Theory of Structures, Vol. I) with E.Çetmeli, in Turkish, Istanbul Teknik Üniversitesi Kütüphanesi, eight editions from 1966 to 1990, Istanbul.
3- "Yapı Statiği, Cilt II’’ (Theory of Structures, Vol. II)with E.Çetmeli, in Turkish, İstanbul Teknik Üniversitesi Kütüphanesi, eight editions from 1967 to 1991, Istanbul.
4- "Yapı Sistemlerinin Hesabı İçin Matris Metodları ve Elektronik Hesap
Makinası Programları, Cilt I" (Matrix
Methods of Structural Analysis and Computer Programs, Vol. I) with
5- "Yapı Sistemlerinin Hesabı İçin Matris Metodları ve Elektronik Hesap Makinası Programları, Cilt II’’ (Matrix Methods cf Structural Analysis and Computer Programs, Vol. II) with E. Özden and G. Özmen, in Turkish, İstanbul Teknik Üniversitesi Kütüphanesi, İstanbul (1974).
6-
"Çubuk Sistemlerinin Burkulma Hesabı" (Buckling Analysis of Framed
Structures) in Turkish, İstanbul Teknik Üniversitesi Kütüphanesi, İstanbul
(1977).
7- "Yapıların Özel Periyotlarının Tayini ve Modların Süperpozisyonu Yöntemi" (Determination of Natural Periods of Structures and The Method of Modal Superposition) with G. Özden, in Turkish, Uluğ Kitabevi, İstanbul (1977).
8- "Malzeme ve Geometri Değişimi Bakımından Lineer Olmayan Sistemler, Cilt I" (Materially and Geometrically Nonlinear Systems, Vol. I) with E. Özer, in Turkish, İstanbul Teknik Üniversitesi Kütüphanesi, İstanbul (1980).
9- "Eğik Eğilme ve Eksenel Kuvvet Etkisindeki Dikdörtgen Betonarme Kesitlerde Taşıma Gücü Formülleri" (Ultimate Strength Design Formulae for Reinforced Concrete Rectangular Sections Subjected to Biaxial Bending and Axial Force) with E. Özer, in Turkish, Yesa Yayınları No. 1, İstanbul (1983).
10- "Dikdörtgen ve Tablalı Betonarme Kesitlerin Taşıma Gücüne Göre Hesabı için Bir Abak" (A Chart for Ultimate Strength Design of Reinforced Concrete Rectangular and T-Sections) in Turkish, Yesa Yayınlan No. 2 Istanbul (1986).
Scientific papers
1- Etude sur le déversement des profiles IPN, Laboratoires du Bâtiment et des Travaux Publics, Paris, Compte Rendu M255, 25-30 (1950).
2- Etude sur le déversement des poutres à treillis, Laboratoires du Bâtiment et des Travaux Publics, Paris, Compte Rendu M265A, 1-17 (1951).
3- Genelleştirilmiş açı metodu (A generalized slope deflection method) in Turkish, Ord.Prof. Fikri Santur Anısına, 94-102 (1952).
4- Etudes sur modèles réduits des planches-dalles, avec C. Bonvalet, Annales de L'institut Technique du Bâtiment et des Travaux Publics, Vol. 6, No. 67-68, 674-696 (1953).
5- Notes concernant les plaques rectangulaires simplement appuyées sur trois côtés et libres sur le quatrième, Analyse des Contraintes (GAMAC), Vol 2, No. 6, 22-30 (1956).
6- Zur Berechnung statisch unbestimmter Tragwerke, mit T. Sabis, Die Bautechnik, Jahrgang 34, No. 2, 56-58 (1957).
7- Semelles continues aveccharges excentrées, Bulletin of the Technical University of istanbul Vol. 9, No. 1, 22-42, 1956, Beton Armé, Vol. 1, No.7, 3-10 (1957).
8- Betonarme döşemelerinin hesabı hakkında (On the analysis of reinforced concrete slabs) in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 13, No.4, 145-148 (1957).
9- Uber die auf torsíonasteife Randträger aufliegende Rippendecke, Der Bauingenieur, Jahrgang 33, No. 8, 294-299 (1958).
10- Méthode du système équivalent dans le calcul des systèmes hyperstatiques, Bulletin of the Technical University of Istanbul, Vol. 13, No.1, 65-70 (1960).
11- Hiperstatik sistemlerin hesabında atalet momenti değişmesinin gözönüne alınması (Consideration of members with variable moment of inertia in the analysis of statically indeterminate systems) with E. Çetmeli, in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 9, No. 3, 129-144 (1961).
12- Calcul des portiques à étages soumis à des charges horizontales, avec G. Özmen, La Technique des Travaux, Vol. 37, No. 9-10, 287-290 (1961).
13- Répartition des charges horizontales entre les portiques et les murs en béton armé, avec G. Ozmen, La Technique des Travaux, Vol. 38, No.7-8, 233-237 (1962).
14- Hiperstatik sistemlerin enerji metodu ile hesabında atalet momenti değişmesinin gözönüne alınması (Consideration of members with variable moments of inertia in the analysis of statically indeterminate systems by the force method) with E. Çetmeli," in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 20, No. 4, 157-172 (1962).
15- Çok katlı çerçevelerin burkulma hesabı (Buckling analysis of multi-story frames) in Turkish, Türkiye inşaat Mühendisliği I. Teknik Kongresi, Konu No. 1, Rapor No. 42 (1962).
16- Exact forms of finite difference equations for certain differential equations, with I. Kayan, Bulletin of the Technical University of Istanbul, Vol. 16, No. 1, 77-99 (1963).
17- Konsol momentlerinin plağa ve kenar kirişe dağıtılması (Distribution of cantilever moments among the slab and its edge beam) in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 21, No. 3, 11-16 (1963).
18- Nervürlü sistemlerin hesabı (Analysis of ribbed floor systems) with G. Özmen, in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 21, No. 4,15-28 (1963).
19- Zur Berechnung der statisch unbestimmten Systeme mit veränderlichen Trägheitsmomenten nach dem Kraftgrössenverfahren, mit E. Çetmeli, Die Bautechnik, Jahrgang 41, No. 8, 273-282 (1964).
20- Minimum volume design of axially compressed slender bars, with E. Özden (Yazar), Bulletin of the Technical University of Istanbul, Vol. 17, No. 2, 105-120 (1964).
21- Gerilmelerin orantılı sınırını aşması halinde çerçevelerde burkulma yükünün bulunması (Buckling load analysis of frames beyond the proportional limit) in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 22, No. 6, 1-9 (1964).
22- Bir katlı yapıların üç boyutlu burkulma hesabı (Three dimensional buckling analysis of single-story structures) in Turkish, Türkiye inşaat Mühendisliği II Teknik Kongresi, Konu No. 1, Rapor No. 3 (1964).
23- Taşıyıcı olan boşluklu duvarların yatay yüklere göre hesabı (Lateral load analysis of shear walls with openings) with E. Çetmeli, in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 23, No. 4, 1-10 (1965).
24- Çok açıklıklı boşluklu duvarların yatay kuvvetlere göre hesabı (Lateral load analysis of multi-bay shear walls with openings) with E. Çetmeli, in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 24, No. 4, 15-20 (1966).
25- A matrix force method for the second-order analysis of plane frames, with E. Özden, Bulletin of the Technical University of Istanbul, Vol. 19, No. 2, 1-19 (1966).
26- Kuvvet metodunda denge şartlarını sağlayan iç kuvvet durumları (Internal force groups satisfying equilibrium equations of the force method) in Turkish, Türkiye İnşaat Mühendisliği III. Teknik Kongresi, Konu No. 1, Rapor No. 7 (1966).
27- Mütemadi betonarme plakların elastoplastik hesabı için yeni bir metod (A new method for the elastic-plastic analysis of continuous reinforce concrete slabs) with K. Özden, in Turkish, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi (1967).
28- Yapıların özel periyodlarının tayini (Determination of natural periods of structures) with G. Özmen, in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 26, No. 1, 1-16 (1968).
29-
Numerical integration of forced-vibration equations, with G. Özmen, Journal of
the Engineering Mechanics Division, ASCE, Vol. 94, No. EM3, 711-729 (1968).
30- Zemin üstü yapıları: Genel rapor (Superstructures: General report) in Turkish, Türkiye İnşaat Mühendisliği IV. Teknik Kongresi (1968).
31- Numerical integration of forced-vibration equations, Closure, with G. Özmen, Journal of the Engineering Mechanics Division, ASCE, Vol. 95, No. EM6, 1435-1437 (1969).
32- Kuvvet metodunun otomatik hale getirilmesi (Automatization of the force method) with G. Özmen, in Turkish, İ.T.Ü. Hesap Bilimleri Sempozyumu (1970).
33- Sonlu farklar ve sonlu elemanlar metodları yerine genel bir metod (A generalized method replacing the finite differences and the finite elements methods) in Turkish, Prof.Dr. Mustafa İnan Anısına (1971).
34- Elastik mesnetli sonsuz rijit cisimlerin statik ve dinamik hesabı (Statical and dynamic analyses of infinitely rigid bodies with elastic supports) in Turkish, İ.T.Ü.Dergisi, Cilt 30, No.l, 25-47 (1972).
35- Burkulma yüklerinin yaklaşık hesabı (Approximate buckling load analysis) in Turkish, İ.T.Ü, Dergisi, Cilt 30, No. 4, 1-15 (1972).
36- Çerçeveler ve boşluklu perdelerden oluşan yapıların yatay yüklere göre hesabı (Lateral load analysis of structures composed of frames and shear walls with openings) with G. Özmen, in Turkish, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi, Teknik Rapor No. 16 (1973).
37- Zur Berechnung von durchbrochenen tragenden Wänden unter horizontaler Belastung, mit E.Çetmeli, Beton und Stahlbetonbau, Jahrgang 69, No. 6, 143-148 (1974).
38- Die inneren Kraftzustände zur Erfürllung der Gleichgewichtsbedingungen in Kraftgrössenverfahren, Die Bautechnik, Jahrgang 51, No. 9, 298 301 (1974).
39- Zur Berechnung von (lurchbrochenen Tragenden Wânden mit mehrenen Öffnungsreihre unter horizontalen Lasten, mit E.Çetmeli, Beton und Stahlbetonbau, Jahrgang 69, No. 11, 255-262 (1974).
40- Tatbiki Mekanikte bazı karşılıklı etki problemleri (Some interaction problems in Applied Mechanics) in Turkish, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi, Teknik Rapor No. 18 (1974).
41- En büyük tesirleri veren deprem doğrultularının tayini (Determination of the most unfavorable seismic directions) in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 33, No. 3, 54-58 (1975).
42- Vue d'ensemble sur les théorèmes énergétiques concernant les corps déformables, Matériaux et Constructions, Vol. 8, No. 45, 165-172 (1975).
43- Yüksek binaların hesabına ilişkin sorunlar (Problems related to tall buildings design) in Turkish, İ.T.Ü.Dergisi,Cilt 34, No.6, 25-28 (1976).
44- Yüksek binaların hesabına ilişkin sorunlar (Problems related to tall buildings design) in Turkish, İ.T.Ü.Dergisi,Cilt 34, No.6, 25-28 (1976).
45- Yapı sistemleri dinamiğine toplu bir bakış (A general view of dynamics of structural systems) in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 34, No. 6, 35-42 (1976).
46- Yüklerin taşıyıcı perdelere dağıtılması için bir ardışık yaklaşım yöntemi (A method of successive approximation for distributing lateral loads among structural walls) with G. Özrnen, in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 35, No. 1, 1-13 (1977).
47- Dynamic interaction between soil and a group of buildings, with N. Aydınoğlu, Proc. of the Sixth World Conference on Earthquake Engineering (1977).
48- Sonsuz rijit kısımları bulunan çubukların ikinci mertebe teorisine ait birim deplasman sabitleri (Second-order stiffness coefficients of members with infinitely rigid parts) in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 36, No. 5, 35-43 (1978).
49- Kenar kolonlardaki sıcaklık değişmesinin etkisi (Effect of temperature changes in exterior columns) in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 36, No. 6, 1-7 (1978).
50- Kayma şekildeğiştirmeleri gözönünde tutulan ikinci mertebe teorisine ait çubuk sabitleri (Second-order stiffness coefficients considering shear deformations) in Turkish, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi, Teknik Rapor No. 32 (1978).
51- Ortogonal olmayan çerçevelerden oluşan yapılar için genelleştirilmiş Muto yöntemi (Generalized Muto method for structures composed of non-orthogonal frames) with G. Özmen, in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 37, No. 2, 25-34 (1979).
52- Yapı sistemleri için genel bir ayrık sistem hesap yöntemi (A general discrete analysis method for structural systems) in Turkish, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi, Teknik Rapor No. 36 (1979).
53- Unfavorable seismic directions in earthquake resistant design, Proc. of the Seventh World Conference on Earthquake Engineering (1980).
54- Betonarme sistemlerde göçme yüklerinin bulunması üzerine (On the determination of the collapse load of reinforced concrete structures) with E. Özer, in Turkish, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi, Teknik Rapor No. 39 (1980).
55- Eğik eğilme ve eksenel basınç etkisindeki betonarme kesitlerde taşıma gücü formülleri (Ultimate strength design formulae for reinforced concrete sections subjected to biaxial bending and axial compression) with E. Özer, in Turkish, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi, Teknik Rapor No. 40 (1981).
56- Elastik mesnetli konsol plakların tekil yüklere göre hesabı (Analysis of elastically supported cantilever plates subjected to concentrated loads) with A.Kösegil, in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 41, No.1-2, 9-17 (1983).
57- Düzlemsel gerilme problemleri için bir ayrık sistem hesap yöntemi (A discrete analysis method for plane stress problems) with G.Sarıgül, in Turkish, İ.T.Ü. Dergisi, Cilt 41, No.1-2, 33-40 (1983)
58- Elastik zemine oturan kirişlerin ikinci mertebe teorisine göre dinamik hesabı (Second-order dynamic analysis of beams on elastic foundation) in Turkish, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi, Teknik Rapor No.42 (1983).
59- Earthquake-resistant design according to the most unfavorable seismic direction under combined internal forces, Earthquake Engineering and Structural Dynamics, Vol.15, 853-864 (1987).
60- Effective width of coupling slabs in shear walls under lateral loads, Bulletin of the Technical University of Istanbul, Vol.40, No.l, 79-103 (1987).
61- A new method for the design of non-linear structural elements, Bulletin of the Technical University of Istanbul, Vol.41, No.2, 201-217 (1988).
62- Dikdörtgen ve daire betonarme kesitlerde taşıma gücü formülleri ve yaklaşıklık mertebeleri (Ultimate strength design formulae for reinforced concrete rectangular and circular sections and their order of accuracy) with E.Özer, in Turkish, İ.M.O. Teknik Dergi, Cilt 1, Sayı 1, 25-48 (1990).
63- Yield conditions and yield vector for combined biaxial bending of rectangular R/C sections (with E.Ozer and K.Girgin), Proceedings of the Uğur Ersoy Symposium on Structural Engineering, METU Press, Ankara, July, 121-135 (1999).
64- Çatlamış betonarme kesit eğilme rijitlikleri için yaklaşık formüller, (with E.Ozer and K.Girgin), in Turkish, Prof. Dr. Kemal Özden'i Anma Semineri-Yapıların Onarım ve Güçlendirilmesi Alanında Gelişmeler, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi, 71-87 (2002).
Prof. Adnan Çakıroğlu tarafından yönetilen Doktora Tezleri
1-
ÖZMEN, G., Prizmatik Kabukların Enerji Metodu ile Hesabı, (Analysis of
Folded-Plate Structures by Force Method), İTÜ (1962).
2- ÖZER, E., Lineer Olmayan Sistemlerin Hesabı İçin Bir Metod, (A Method for Analysis of Nonlinear Structural System), İTÜ (1968).
3- KARADOĞAN, F., İkinci Mertebe Teorisi ile Deprem Hesabı İçin Bir Metod, (A Method for Second-Order Seismic Analysis of Structures) İTÜ (1974).
4- İNCE, S., Prizmatik Tüplerden Oluşan Sistemlerin Hesabı İçin Bir Metod, (A Method for Analysis of Structural Systems with Tubular Members), İTÜ, (1974).
5- SAYGUN, A.S,,Yüzeysel Taşıyıcı Sistemlerin Hesabı için Eğrisel Sonlu Elemanlar, (Curved Finite Elements for Analyse of Shell Structures), İTÜ (1974).
6- AYDINOĞLU, M.N., Üstyapı-Zemin Ortak Sisteminin Deprem Hesabı, (Seismic Analysis of Soil-Structure Interactive Systems), İTÜ (1977).
7- PALA, S., Burkulma Yükünü En Büyük Yapan Malzeme Yayılışı, (Determination of Material Distribution to Maximize Buckling Load), İTÜ (1978).
8- SUNGUR, I.I., Çekirdeklerden Oluşan Yapıların Döşeme Rijitlikleri de Gözönünde Tutularak Burulma Hesabı (Torsional Analysis of Core-Wall Structures Including Slab Stiffness), İTÜ (1980).
9- SARIGÜL, G., İki Boyutlu Betonarme Sistemlerin Gerçek Davranışları Gözönünde Tutularak Sonlu Elemanlar Yöntemi ile Hesabı, (Finite Element Idealization for the Behaviour of Two Dimensional Reinforced Concrete Systems), İTÜ (1981).
Prof. Dr. Günay Özmen'in hocanın ardından kaleme aldığı yazısı :
ULU BİR ÇINAR DEVRİLDİ : ADNAN ÇAKIROĞLU
6 Temmuz 2001 günü,
İstanbul Teknik Üniversitesinin ve yurdumuzun yetiştirdiği, ender bilim
adamlarından ve İnşaat Mühendisliğinin en büyük ustalarından birini son
yolculuğuna uğurladık. Acımız tarif edilemeyecek kadar büyüktür. Ancak
inanıyorum ki, o büyük adam bu gün bile, hiç birimizin, hele yakınlarının
üzülmesini istemezdi. Gerek bilimsel alanda, gerekse insan olarak paylaştığımız
geçmiş güzel günleri anımsamamızı, onun bizlere yaşattığı güzelliklerin tekrar
tadını çıkarmamızı isterdi. Gerçekten de, geçmişe baktığımda, iyi ki Adnan
ağabey varmış ve bize o güzel günleri yaşatmış, sonsuz bilgisinden
alabildiğimiz kırıntıları aktarmış diyorum.
Onu ilk kez, İ.T.Ü.
İnşaat Fakültesinde bir öğrenci iken, genç, yetenekli, bilgili, sevecen ve
hoşgörülü bir doçent olarak tanımıştım. O zamanlar onun bize öğrettiklerinin,
Yapı Statiği ile ilgili klasik bilgiler olduğunu, Adnan beyin katkısının
sadece, bu bilgileri düzenli ve becerili bir biçimde bizlere aktarmaktan ibaret
olduğunu sanıyorduk. Gerçek durumu fakülteyi bitirip Yapı Statiği Kürsüsüne
asistan olarak girdiğim zaman öğrendim. Bize anlattıklarının büyük çoğunluğu,
tamamen kendi özgün buluşlarıydı ve pek çoğu Yapı Statiği bilim dalında devrim
yapacak nitelikteydi. Ama O, bilinen mütevazı üslubu içinde, teoremleri
numaralandırmış, kendi geliştirdiği özgün yöntemlere, "İndirekt Matris
Deplasman Metodu" gibi tanımlayıcı isimler takmıştı.
Genç asistanlar olarak,
elbette kafamızı kurcalayan bazı sorular, çözümünü merak ettiğimiz problemler
vardı. Bunları ona sorduğumuzda, önceleri, her soruya ayrıntılı yanıtlar
almamız, pek çok problemle ilgili ayrıntılı bir araştırma dosyası ile
karşılaşmamız bizleri şaşırtmamıştı. Ama sonraları gördük ki, genel olarak
İnşaat Mühendisliği, özel olarak da Yapı Statiği konularında, akla gelebilecek
hemen her sorun ile ilgili, bazıları tamamlanmış olan araştırmalar, Adnan beyin
çekmecelerindeki dosyalarda, gün ışığına çıkmayı bekliyorlardı.
O yıllarda, hepimizin
bilimsel yaşamını bir güneş parlaklığı ile etkileyen ve sonradan "Mustafa
İnan Seminerleri" adını alan bilimsel seminerler, iki büyük ustanın,
Prof.Dr. Mustafa İnan ile Prof. Adnan Çakıroğlu'nun, yönetiminde düzenli olarak
sürdürülüyor ve her yeni bilimsel yaklaşım olabildiğince geniş olarak
tartışılıp irdeleniyordu. O seminerlerin Türkiye'deki "Uygulamalı
Mekanik" çalışmalarına katkıları, herhangi bir başka çalışma ile
karşılaştırılamayacak kadar değerli, kapsamlı ve etkiliydi.
Hocamız, 1944 yılından
itibaren, kesintisiz olarak, yarım yüzyılı aşkın bir süreyi kapsayan aktif
eğitimcilik ve araştırmacılık yaşamını, 1987 yılında emekli olduktan sonra da,
hızını hiç kesmeden sürdürebilmiş nadir bilim adamlarından biriydi. O kadar ki,
ölümünden birkaç gün önce bile, kendi yetiştirdiği genç bilim adamları ile,
önümüzdeki yarıyılda açmayı düşündüğü "Yeni" bir dersin içeriğini
tartışıyordu. Çakıroğlu, uzun ve verimli bilimsel yaşamı boyunca, yaklaşık
onbin öğrenci yetiştirmiş, bunların büyük bir bölümü aktif mühendislik
yaşamlarında çok önemli görevlere gelmişler ve büyük başarılara imza
atmışlardır. Hocamızın hizmetleri yalnız yakın çevresini ve öğrencilerini
etkilemekle kalmamış, İnşaat Fakültesinde, İ.T.Ü.nün diğer fakültelerinde,
Türkiyenin çeşitli yörelerinde ve hatta yurt dışında görev yapmakta olan genç
bilim adamlarının yetişmelerine doğrudan veya dolaylı olarak büyük katkılarda
bulunmuştur.
Yayınlamış olduğu 10
kitabın her biri, İnşaat Mühendisliği alanında birer anıt niteliğindedir.
Bilimsel uygulamalarda alışılagelmiş yöntemin, önce özgün araştırmaların
sonuçlarını içeren makale ve bildiriler yayınlamak, daha sonra bunlardan kalıcı
olanları kitaplar haline getirmek olduğu bilinir. Oysa Adnan beyin kitaplarının
her birinin içinde, ayrıca yayınlanmamış özgün yöntemleri içeren bölümler bu gün
bile değerlerini korumaktadır. Yayınladığı 70'ten fazla makale ve bildirinin
tümü de uluslarası nitelikte olup ülkemizde yapı mühendisliğinin gelişmesine
önemli katkıları olan eserlerdir.
Üstün yeteneklerinin ve
özverili çalışmalarının doğal sonucu olarak, Türkiye Bilimsel ve Teknik
Araştırma Kurumu, 1969 yılında verdiği "İlk" Bilim Ödülü'ne Prof.
Adnan Çakıroğlu'nu layık görmüştür. Daha sonra aynı kurum tarafından verilen
"Hizmet Ödülü"nü de alan hocamız Bilim ve Hizmet ödüllerini birlikte
alan ilk bilim adamıdır. Kuşkusuz, aşırı ölçülere varan tevazuu olmasa, dünyada
da pek çok ödüle layık görülebilecek bir bilimsel kişilik olacaktı.
Prof. Adnan Çakıroğlu,
seçkin bilimsel nitelikleri yanında, özverili, hoşgörülü, sevecen ve mütevazı
kişiliği ile, tüm öğrencilerinin ve yurdumuzdaki tüm İnşaat Mühendislerinin
sevgi ve saygı ile anacağı bir "Ulu Çınar"dı.
Nur içinde yat Adnan
Ağabey.
Kaynak : İMO Bülten Sayı: 53
Prof. Dr. M. Nuray Aydınoğlu'nun anlatımıyla Prof. Adnan Çakıroğlu : ( 9 Mart 2022 )
Benim rahmetli doktora hocam Adnan Çakıroğlu yapı mekaniği
alanında büyük bir üstattı, hakikaten Türkiye’de belki de en önde adı geçen
insanlardan biridir ama hoca spesifik olarak depremle uğraşmazdı, o her şeyle
uğraşırdı, deprem de o uğraştığı konuların içinde biriydi. Yani çok iyi bilirdi
tabii ama kendini sadece depreme hasreden bir hoca değildi, o çok geniş
spektrumlu bir adamdı.
Şimdi gelelim akademik yaşamımın başlamasına. 1971’de üniversiteye girdim, asistan olarak girdim, baktım bu iş başka türlü olmuyor, doktoraya kendini hasretmeden, tamamen ona vakfetmeden o işi yapmam mümkün değil. Bir yandan çalışıp bir yandan yapamayacağımı anladım. Tabii maddi bakımdan da tabir-i caizse attan inip eşeğe bindim. Epey iyi para kazanıyordum o zaman, ama biraz para biriktirmiştim, işte ona güvendim. Sonra arada sırada da bir takım ek işler yaparak asistanlıkta idare ettik çok şükür. Hayalim biraz önce sözünü ettiğim rahmetli hocam Adnan Çakıroğlu ile doktora yapmaktı. Adnan bey Türkiye’nin yetiştirdiği en büyük bilim adamlarından biridir. Bunun bir göstergesi de şudur, Türkiye’de Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bilim ve hizmet ödüllerinin ilk defa her ikisi de 1969’da Adnan Hoca’ya verilmiştir. Yani o bakımdan Türk bilim hayatı da Adnan Hoca’ya kadirbilirlik göstermiştir, ama Adnan Hoca bunu hakikaten hak eden bir adamdı. Adnan Bey son sınıfta bitirme ödevimde hocamdı, o zamandan beri tanırım, kendisi de beni severdi. Onunla doktora yapmak benim hayattaki en büyük ideallerimden biriydi ve zaten üniversiteye girme nedenim de buydu diyebilirim. Nasıl girdim? Maçka’da teknik okul vardı eskiden İTÜ’ye bağlı, o fakülte haline getirildi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi haline getirildi. Orada yeni kadrolar açılınca imtihana girdim, kazandım ve asistan oldum. Maçka Mühendislik-Mimarlık Fakültesi’nin İnşaat Bölümü’ne. 1971’in sonu, Eylül-Ekim ayları, yani tam 50 yıl önce bu zamanlar.
Bu Sonlu Elemanlar Yöntemi inşaat mühendisliğinden başladı aslında ama bugün bütün bilim alanlarında kullanılıyor, kullanılmadığı alan yok, elektronik alanında bile kullanılıyor. Aslında 1950’lerde gelişmeye başlayan bir yöntem, bilgisayarların ilk çıkışıyla başlamıştı. Mesela biraz önce sözünü ettiğim Prof. Ray Clough – ki ben ona Amerika’nın Adnan Hocası derim, Adnan Çakıroğlu ile aynı kafada adamlardır, yani yazdıkları şeyler de öyledir– müthiş bir adamdır. Ray Clough. 1955’te o zaman Boeing’de çalışıyorlar, yani uçak teknolojisinde yöntemi ilk defa geliştirmeye çalışıyorlar. Boeing’de genç bir mühendisken, doktorasını yeni bitirmiş bir mühendisken, 1955 yılında sonlu elemanlar konusunda ilk makaleyi yazan grubun içindedir. Yani o zaman başladı bu iş, işte 65-70 sene demek ki takriben. Ama şunu söyleyeyim, ben okuldan mezun olduğumda 65’te hatta 70’li yılların ortalarına gelinceye kadar bu konu yaygın değildi. Adnan Hoca bize sonlu eleman konusunda ders vermedi, çünkü o zaman bu konu ders programlarına girmemişti ama o konuda Adnan Hoca 1968’de ve 1972’de iki cilt kitap yayınladı, rahmetli Ender Özden ve Allah selamet versin Günay Özmen Hocalarımızla birlikte. O kitaplardan biz öğrendik biz önce, daha sonra ben asistanlığa girince, ki o zaman işte bu konuda da yani sonlu elemanların yaygınlaşması da 70’lerin başıdır, biz de iyice konunun içine girdik. Deprem mühendisliğinin gelişmesiyle bu paralel olmuştur aslında. Ben de 1970’lerin başında asistanken İngilizce bir takım kitaplar yavaş yavaş yayınlanmaya başladı. Adnan Hoca’nın kitapları ile birlikte ilk doğru dürüst bilgileri de ben o zaman o İngilizce kitaplardan öğrendim.
Prof. Adnan Çakıroğlu'nun yaşamından kesitler :
Adnan Çakıroğlu hoca sağ başta, 1981-82 yıllları İTÜ İnşaat Fakültesi.
